Opis
MATLAKOWSKI Władysław, Zdobienie i sprzęt ludu polskiego na Podhalu. Zarysy życia ludowego. Napisał… Poprzedziwszy życiorysem autora, wydał dr med. Józef Peszke. (Z 2-ma podobiznami autora, 65 tablicami i przeszło 150 rycinami w tekście). Warszawa 1901. s.XCI,176,130(LXV tablic i opisów). liczne il. opr. kartonowa twarda ozdobna. 30 cm.
Reprint Kielce 2008. Antykwariat Górski „Filar”.
O Autorze: „Ten badacz podhalańskiego budownictwa ludowego i sztuki ludowej… rozwinął swe zainteresowania ludoznawcze podejmując gruntowne badania nad ludowym budownictwem i sztuką na Podhalu. Rezultatem tych studiów było najpierw dzieło Budownictwo ludowe na Podhalu, a następnie… monografia Zdobienie i sprzęt ludu polskiego na Podhalu. Pionierskie te dzieła, do dziś bezcenne, dotyczą nie tylko samego Podhala, lecz również i Tatr (pasterstwo i praca w lesie); stanowią podstawowe źródła wiedzy o tradycyjnej ludowej kulturze materialnej Podhala i Tatr Polskich.” (cytat za WET WHP).
Zdobienie i sprzęt ludu polskiego na Podhalu to książka wyjątkowa nie tylko ze względu na zawartość merytoryczną, ale i historię swojego powstania. Matlakowski, który był z wykształcenia lekarzem, a kulturologiem z zamiłowania i nieco z przypadku, napisał wcześniej pracę poświęconą budownictwu ludowemu. Postanowił zagłębić się jednak w szczegóły zdobienia stroju i przedmiotów codziennego użytku. Liczne ilustracje i tablice odrysowywał sam lub przy pomocy Stanisława Witkiewicza. Gotową pracę ukończył tuż przed śmiercią i choć znalazł poparcie i chętnych promotorów, to ciągły brak funduszy uniemożliwiał publikację. Już praktycznie na łożu śmierci poprosił swojego przyjaciela – doktora Józefa Peszke o dopilnowanie wydania tego dzieła. Mimo wielu trudności książka ukazała się drukiem, a Peszke opatrzył ją obszernym wstępem poświęconym postaci autora. Sam Matlakowski Stworzył dzieło niesamowite, mimo, że nie jest ono ogromnej objętości, to mieści w sobie bardzo bogaty materiał, szczegółowe opisy przedmiotów, ich zdobień, zastosowania, a także, co stanowi o wyjątkowości tego opracowania, bardzo starannie zebrany materiał leksykalny. Matlakowski ubolewał nad zanikiem gwary ludowej stąd podając nazwy poszczególnych przedmiotów zapisuje je w oryginalnej wymowie, często, dla dopełnienia dzieła, w kilku wariantach.
Spis treści:
Od wydawcy
Władysław Matlakowski. Życiorys I-XCI
Zdobienie i sprzęt ludu polskiego na Podhalu
Wstęp 1-13
Część ogólna 14-56
Ozdoby gieometryczne 18-34
Ozdoby motywów roślinnych 34-38
Ozdoby w motywów zwierzęcych i ludzkich 38-56
Część szczegółowa 57-176
Przemowa 59-65
Wnętrze izby i jej wyporządzenie 66-96
Budynki gospodarskie i Zagroda 97-105
Rolnictwo. Sianokos 106-115
Pasterstwo 116-134
Obróbka lnu 135-144
Praca około lasu 145-152
Odzież 153-161
Strawa 162-168
Zamknięcie 169-176
Tablice z objaśnieniami I-LXV
